Een hogere schaal lukt alleen door van school te wisselen
De snelste en meest succesvolle manier om in een hogere schaal te komen, is wisselen van school. Dat zorgt voor instabiele teams en leerlingen die veel vaker dan nodig een nieuwe leraar voor de neus krijgen. “Ik wilde helemaal niet weg, maar het is vreselijk als je zo wordt afgeserveerd.”
Beeld: Typetank
Dit blijkt uit onderzoek van het Onderwijsblad naar hogere inschaling waar bijna 1500 personen aan deelnamen. Onderwijspersoneel strijdt vaak jarenlang tevergeefs om in de juiste schaal terecht te komen. Met als gevolg dat personeel zich terugtrekt in de klas, overspannen raakt of zelfs het onderwijs verlaat.
De snelste en meest succesvolle manier om toch die hogere schaal te bereiken, blijkt solliciteren bij een andere school. ‘Docenten gaan job-hoppen, terwijl ze eigenlijk best willen blijven. Dit zorgt voor veel onrust voor leerlingen’, schrijft een vo-docent die al jarenlang ‘boven in LB vastzit’.
Ik werd gewoon uitgelachen. Als je rijk wil worden, moet je niet in het onderwijs wezen, zei de directie
“Als je eenmaal op een school werkt, is het bijna onmogelijk om een schaal hoger te krijgen”, vertelt Esther*, docent Nederlands (haar volledige naam is bekend bij de redactie, red.). Op haar eerste school kreeg ze als LB-docent steeds meer verantwoordelijkheden, waaronder sectievoorzitter en haalde ze haar eerstegraads bevoegdheid. Toen twee collega’s die betaald werden in de hogere salarisschalen LC en LD vertrokken, vroeg zij om die hogere schaal. “Ik werd gewoon uitgelachen. 'Als je rijk wil worden, moet je niet in het onderwijs wezen’, zei de directie. Ik voelde me erdoor overvallen, pas later werd ik boos.”
“Ik werkte met heel veel plezier met leuke leerlingen en in een fantastisch team, maar het is vreselijk als je zo wordt afgeserveerd”, vervolgt ze. “Ik voelde me totaal niet meer gewaardeerd en kon naar mijn idee daarna niet anders dan een andere baan zoeken.”
Op een andere school kon ze direct beginnen, in LC. En toen ze na een jaar verhuisde naar een andere regio, ging ze daar op een middelbare school aan de slag in LD. In twee jaar tijd is ze dus van LB naar LD gegaan. “Ik vind het heel erg dat scholen niet meer investeren in hun eigen mensen. Het zorgt voor een hoog personeelsverloop, wat alleen maar extra geld kost en waardoor veel expertise verloren gaat. Hartstikke zonde.”
De manager adviseerde me te solliciteren bij een andere school om in LC te komen en dan na een jaartje terug te komen. Dat is toch belachelijk?
Haar ervaring wordt ondersteund door vele getuigenissen uit alle sectoren: ‘Afgelopen jaar zijn tien docenten met allemaal meer dan tien jaar ervaring vertrokken omdat ze het achterbakse gedrag zat waren’, schrijft een docent over het moeizame proces om op te klimmen. Een andere: ‘Zelf inmiddels LC door een fijne werkplek op te geven en over te stappen naar andere school. Iets wat ik steeds meer zie gebeuren.’ Iemand anders schrijft: ‘De manager adviseerde me te solliciteren bij een andere school om in LC te komen en dan na een jaartje terug te komen. Dat is toch belachelijk?’ Een teamleider ervaart het dilemma van de andere kant: ‘Keer op keer mensen moeten teleurstellen omdat het budget ontoereikend is, is afgrijselijk. Mensen voelen zich ondergewaardeerd en gepasseerd en lopen weg. Ik vind het echt een waardeloos systeem.’
Grimmiger
Daar kan Ilse, leerkracht groep 8 op een basisschool, over meepraten. Ze doet een masteropleiding en neemt met veel plezier steeds meer taken op zich. Daar stond de belofte tegenover dat ze na een jaar kon solliciteren naar LC, maar dat feest ging niet door. “Collega’s van parallelklassen kregen wel die hogere schaal, maar daar mocht ik me niet mee vergelijken, zei de directie. Ondertussen bleef mijn takenpakket groeien, toen ik aangaf het principe 'loon naar werken' te missen, werd de sfeer grimmiger. Ik voelde me als zeikerd weggezet en totaal niet erkend. Uiteindelijk trok ik die sfeer niet meer en kwam ziek thuis te zitten. Nu werk ik op een andere school waar ik wel word gewaardeerd.”
‘De snelste weg is via een detacheringsbureau jezelf op de markt te laten zetten’, schrijft een directeur. Een leerkracht in het basisonderwijs heeft daar ervaring mee. Binnen een jaar ging ze ‘via detacheringomzwervingen’ van (voormalig) L10, trede 4 naar L11, trede 13, zonder hiervoor iets te hoeven bewijzen. ‘Ze gaan makkelijker mee in je argumentatie zoals dat hoort. Toen ik weer in vaste dienst ging, hield het schoolbestuur de gangbare procedure aan: 1 trede hoger. Ik wil graag doorstromen naar LD, maar de criteria zijn amper helder.’
Het voelt zo ontzettend onrechtvaardig als andere collega’s wel een hogere schaal krijgen en jij niet
Ook ondersteunend personeel ervaart dat het makkelijker is om op te klimmen door van school te wisselen. “Het voelt zo ontzettend onrechtvaardig als andere collega’s wel een hogere schaal krijgen en jij niet, terwijl daar geen goede reden voor is”, vertelt een administratief medewerker. Ze werkte veertien jaar op dezelfde school in schaal 4, waarvan al jaren in de hoogste trede. Toen de school ging fuseren, kwamen collega’s in schaal 6 terecht. “Ik kreeg voorgespiegeld dat iedereen in schaal 4 zou komen en ben achteraf te goed van vertrouwen geweest. Toen ik het aankaartte, was er niets meer mogelijk. De manier waarop ik bejegend werd, daar klopte niets van. Ik voelde me niet gehoord en ondanks dat ik het heel erg naar mijn zin had, wilde ik niet nog twintig jaar blijven hopen op iets meer. Inmiddels werk ik op een andere school wel in schaal 6. Ik vind het heel raar dat er zulke verschillen kunnen zijn in beloning.”
Daar worstelt conciërge Debby ook mee. Van pleinwacht tot administratief werk, tot instructie geven aan groepjes en mee naar zwemles, ze vindt haar werk fantastisch. “Maar ik zit al jaren in schaal 2, dat klopt volgens mij echt niet als je kijkt naar wat ik allemaal doe. Ik heb al vaker om een hogere schaal gevraagd, maar dat lukt niet, terwijl collega’s bij andere scholen binnen de stichting wel in schaal 4 zitten. Ik heb nu toch maar gesolliciteerd, want ik snij mezelf in de vingers als ik blijf. Ik vind het spannend, maar vooral ook jammer, want eigenlijk wil ik helemaal niet weg.”
Smoezen
Voor AOb-voorzitter Tamar van Gelder zijn deze verhalen het zoveelste bewijs van slecht werkgeverschap. “Ik weet niet welke smoezen ze gebruiken om dit uit te leggen, maar smoezen zijn het. Werkgevers zijn blijkbaar niet in staat goed strategisch personeelsbeleid te voeren waarin ontwikkeling, loopbaan en professionalisering van leraren een belangrijk onderdeel zijn. Daarom lopen leraren tegen een deur op als ze carrière in de klas willen maken. Vind je het gek dat we een lerarentekort hebben!?”
* De volledige namen van de geïnterviewden zijn bij de redactie bekend.
Een ontoereikend budget en het moeten solliciteren op een functie in een hogere schaal is allemaal 'prachtig eigen beleid van scholen', stelt Roelf van de Ploeg, expert functiewaardering bij de AOb. Lees hier meer over de excuses om je niet in een hogere salarisschaal te plaatsen en wat je ertegen kunt doen.
