'Dichtgetimmerd rapport bemoeilijkt discussie over onderwijssysteem'
Een ‘pleidooi voor groot onderhoud aan het Nederlandse onderwijssysteem’. Zo noemt de initiatiefgroep Toekomst van ons onderwijs het discussiestuk dat ze afgelopen maand presenteerde. AOb-voorzitter Eugenie Stolk: “Er zit veel te veel richting in, die een open discussie bemoeilijkt.”
Beeld: pixabay
Afgelopen januari verscheen het rapport Toekomst van ons onderwijs. In de media lag het accent op ‘de nieuwe middenschool’, uitstel van de definitieve schoolkeuze tot pakweg de veertien- of vijftienjarige leeftijd. Maar het rapport van werkgevers, onderwijsbonden, leerlingen en studenten gaat over veel meer. Ook over het onderwijsprogramma en bestel. Over bevoegdheid, opleiding en nascholing van leraren.
Onderwijspact
In de beginfase was de AOb betrokken bij gesprekken over het ‘onderwijspact’ zoals de voorstellen voor het groot onderhoud aanvankelijk werden genoemd. Terwijl de werkgeversorganisaties en verschillende onderwijsbonden de denkrichting wel onderschreven, haakte de AOb af.
Wanneer je over de toekomst van het onderwijs wil discussiëren, moet je openheid bieden
Waarom? AOb-voorzitter Eugenie Stolk: “Kort samengevat komt onze kritiek neer op het feit dat het voorstel van Toekomst van ons onderwijs gepresenteerd wordt als een discussiestuk, maar in de praktijk zit het al heel erg dichtgetimmerd. Wanneer je over de toekomst van het onderwijs wil discussiëren, moet je daarvoor meer openheid bieden, meer scenario’s willen verkennen. Ruimte daarvoor bleek er niet te zijn. Met zo’n stuk willen wij het land niet in, dat accepteren leden die serieus willen meedenken over de toekomst van het onderwijs juist niet.”
Heeft deze abstracte discussie wel zin als het hele onderwijs worstelt met lerarentekorten
Inmiddels is er over het stuk een serie themabijeenkomsten gepland. Bij de eerste waren relatief weinig leraren aanwezig. Heeft deze abstracte discussie wel zin als het hele onderwijs worstelt met lerarentekorten, vroeg een aanwezige docent zich af.
Blij verrast
“Precies. Op dit moment hangt de toekomst van ons onderwijs vooral af van het oplossen van het lerarentekort”, reageert Stolk. “Daar zullen we creatieve oplossingen voor moeten bedenken, willen we voor alle kinderen goed onderwijs kunnen garanderen. Zo was ik blij verrast met het initiatief van de Hanzehogeschool in Groningen om de pabo en de academie lichamelijke opvoeding te combineren. Zo krijgen starters twee opleidingen en bevoegdheden.”
De ervaringen in het mbo met zo’n brede bevoegdheid zijn niet altijd even positief
Juist over opleidingen en bevoegdheden doet het rapport ingrijpende voorstellen: één systeem voor het funderend onderwijs. Stolk: “Ja, een volledige verbouwing van de bevoegdheden in lijn met ideeën van de Onderwijsraad. De gedachte is dat zo het leraarsberoep aantrekkelijker wordt en doorstroming binnen het onderwijs makkelijker. Een gedachte waar veel vraagtekens bij gezet kunnen worden, er zijn toch echt veel verschillen tussen basis- en voortgezet onderwijs. Bovendien zijn de ervaringen in het mbo met zo’n hele brede bevoegdheid niet altijd even positief. Er ligt duidelijk de nadruk op flexibilisering. Bij bevoegdheden, bij leerroutes van leerlingen. Duidelijk een wens van de werkgevers in het onderwijs, zij zetten een stempel op het rapport, die wij niet delen.”
Gelijke kansen
Bij de presentatie van het rapport lag het accent op meer gelijke kansen in het onderwijs. Daar kan de AOb niet tegen zijn, toch? "Zeker niet. Leerlingen gelijke kansen bieden zit bij ons als bond in het DNA. Het is zorgelijk hoe we de gelijkheid in het onderwijs zien afnemen. Een vriendin van mij heeft mavo, havo, vwo, hbo en daarna universiteit gedaan. Een route die nu vrijwel onmogelijk is geworden. Je ziet daarnaast dat brede scholen smalle scholen worden, met aparte vmbo en havo/vwo gebouwen. Terecht dat er aandacht voor gelijke kansen wordt gevraagd. Maar wat je zag is dat de oplossing eenvormig werd gepresenteerd. En dat zie je het hele rapport door. Artificial intelligence in het onderwijs wordt zonder al te veel discussie als nuttig middel naar voren geschoven, terwijl daar door onderwijsonderzoekers vraagtekens bij worden gezet. Zo kan ik nog wel even doorgaan."
Er moet consensus binnen de beroepsgroep zijn over veranderingen
En missen er nog onderwerpen in de discussie? "Zeker, allereerst dat er consensus binnen de beroepsgroep moet zijn over veranderingen. Te veel vernieuwingen zijn doorgezet zonder die consensus en wanneer je maar één route schetst in het rapport, dan mis je de realiteit. Verder ontbreekt een investeringsplan, iets waar de AOb wel voor pleit. Wij stellen de lumpsumfinanciering ter discussie, maar dat onderwerp vermijdt het rapport volkomen."
