Bier drinken met de meesters

Tekst Mandy Pijl en redactie Onderwijsblad / Beeld Fred van Diem - 1 november 2022 - 6 Minuten om te lezen

Ja, ze zijn ook wel eens gaan lasergamen, de meesters van het scholenbestuur Opspoor. En borrelen als mannen onder elkaar doen ze soms ook. Op de scholen levert dat nogal eens reacties op als: “Je gaat zeker weer bier drinken met de mannen?”

Coen Schans, bovenschools coördinator onderwijs en it van Opspoor kan daar wel om lachen. “Het is wat we doen. We gaan inderdaad af en toe naar de kroeg en dan mag het best een uur over voetbal gaan. Maar uiteindelijk gaat het ook over onderwijs. Juist in een ontspannen sfeer ontstaan mooie gesprekken."

In Purmerend en omgeving vormen zo’n vijftien tot twintig mannelijke leerkrachten sinds drie jaar Opspoor Meestert!, een netwerk dat in contact staat via Microsoft Teams en dat een bijdrage wil leveren aan meer genderdiversiteit in het onderwijs. En Opspoor is daarin niet uniek. Ook in Rotterdam, Haarlem, Groningen, Arnhem en Amsterdam komen meesters van verschillende schoolbesturen samen.

In de loop van de tijd haakten steeds meer mannen aan, tot het moment dat we ons de vraag stelden: wat willen we?

In Rotterdam nam stichting Boor zo’n zes jaar geleden het initiatief om meesters bij elkaar te brengen. Bij die eerste borrel was ook Mark van Zoest, leerkracht van groep 5 van basisschool de Schalm in de Rotterdamse wijk Katendrecht. “Er werd gelachen, gediscussieerd en ook wel een beetje gemopperd”, vertelt hij. “In de loop van de tijd haakten steeds meer mannen aan, tot het moment dat we ons de vraag stelden: wat zijn we nou eigenlijk? Wat willen we?”

Dit artikel lees je gratis uit het Onderwijsblad van oktober. Elke maand het meest complete onderwijsvakblad in je brievenbus?
Word lid!

De naam Meestert werd bedacht en daarbij een evenzo Rotterdamse visie. “Die is: niet lullen maar poetsen”, aldus Van Zoest. Want de framing kent hij maar al te goed. “Dat je in het onderwijs geen carrière kan maken bijvoorbeeld. Dat je een karig salaris verdient. En dat het daarom voor mannen niet interessant is om er te werken.” Tegen dat beeld wilden de leerkrachten van Rotterdam Meestert! iets doen.

“Klopt het beeld van werkdruk en geen groeimogelijkheden? Krijgen we niet allang redelijk goed betaald? Zijn er niet inmiddels mogelijkheden om te onderhandelen? Zeker als je ambitieus bent, heb je het vanwege het lerarentekort voor het uitkiezen. Dat moet uitgedragen worden. En belangrijker: wat kunnen we zelf doen om dat beeld te veranderen? Vind je dat het beeld van die ene zielige man tussen al die vrouwen in de lerarenkamer anders moet? Regel dat dan.”

Anderhalve meester

Een initiatief van het Rotterdamse Meestert is het project ‘Anderhalve meester’. Van Zoest leverde een werkdag per week in om op vrijwillige basis mee te helpen in de groepen van collega-meesters uit het Meestert-netwerk (de Rotterdamse whatsappgroep telt zo’n 65 man). Hij denkt mee over andere manieren van administreren, over oplossingen voor het omgaan met moeilijk gedrag en doet ideeën op voor zijn eigen onderwijspraktijk.

Coen Schans is coördinator onderwijs en it bij Opspoor openbaar onderwijs. “Het is fijn om met andere mannen te sparren als je in een team met voornamelijk vrouwen werkt.”

Benoemen dat er zoiets bestaat als een mannelijke blik, ligt gevoelig

Op die manier weten meesters dat ze er heus zijn, collega’s die met een ‘mannelijke blik’ kunnen meedenken. “Sommige mensen zitten al decennia in hun lokaal met de deur dicht. Terwijl je zo veel wint als je je deur openzet en in elkaars keuken kijkt.”

Benoemen dat er zoiets bestaat als een mannelijke blik, ligt gevoelig, weet Schans. “De ene benadering is natuurlijk niet beter dan de andere. En vrouwen gaan niet per se minder goed om met typisch jongensgedrag. Het gaat erom dat het fijn kan zijn om eens met andere mannen te sparren als je in een team met voornamelijk vrouwen werkt. Dat je weet: ik heb wel degelijk mannen om me heen die ik iets uit mijn groep kan voorleggen.”

Beroepstrots

Het Arnhemse meesternetwerk telt tien tot vijftien actieve mannen. Bij sommige acties zijn er zo’n twintig tot vijfentwintig man betrokken. “We doen van alles”, vertelt Nol Heinen, leerkracht van groep 8 op de Abacus. “Van met elkaar in de kroeg een biertje drinken, tot het organiseren van een kinderboekenavond in samenwerking met de kinderboekwinkel om met elkaar over jeugdliteratuur te praten.”

Absoluut speerpunt: het uitdragen van de beroepstrots. “Door steeds hier en daar een druppel te laten vallen, willen we dat die beroepstrots een enorme olievlek wordt die zich uitspreidt”, zegt hij. Het doel: jongens ervan overtuigen dat er ook voor hun plek is in het onderwijs.

Belangrijk daarbij is de samenwerking met de pabo van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, waar meesters op elke open dag aanwezig zijn om middelbare scholieren enthousiast te maken voor het vak.

Dat ik zestien- en zeventienjarigen kan vertellen over hoe het echt is om voor de klas te staan, dat geeft mij energie

“De energie om op onze vrije zaterdag op zo’n open dag te staan, halen we uit het contact met elkaar, uit de groep. Maar ook uit wat we doen: uitstralen dat we trots zijn op ons beroep. Dat ik zestien- en zeventienjarigen kan vertellen over hoe het echt is om voor de klas te staan, dat geeft mij energie. Vaak zeg ik dan: ‘Joh, kom gewoon eens kijken wat we doen.’ Want dan kunnen ze hun eigen beeld vormen.”

Ook geven de meesters aan het begin van het studiejaar een college aan alle eerstejaars meesters in opleiding, waarin ze vertellen over het vak, hun passie.

Fris

“Onlangs vroeg iemand wat we met Meestert hebben bereikt, wat de opbrengsten zijn”, vertelt de Rotterdamse meester Van Zoest. “Dat weet ik niet. Ik weet niet wat wij hebben bijgedragen aan een betere man-vrouwverhouding. Maar er wordt in ieder geval iets in beweging gezet. We werpen steentjes.”

Daar profiteert ook zijn groep 5 van. “In tegenstelling tot lijdzaam toezien dat de dingen gaan zoals ze gaan, want die mensen zijn er ook binnen het onderwijs, doe ik de dingen die me fris houden. We gaan met elkaar in gesprek, waardoor ik geïnspireerd blijf. En dat is heel gezond voor mijn groep. Dat ze een meester hebben die zijn wereld groot houdt.”

Vanuit het Rotterdamse meester-netwerk is Meestert! ontstaan, een stichting die meesters ondersteunt die zich willen verenigen om een bijdrage te leveren aan een evenwichtigere man-vrouwverhouding in het onderwijs. “Plat gezegd is het een community, een whatsappgroep met daarin meesters, zij-instromers, studenten en andere mannen die in het onderwijs werken”, vertelt Edwin Borger. “De ene community telt zestig leden, de andere misschien zestien. In zo’n groep kan elke man uit het onderwijs vragen stellen. Een student die vastloopt met een studieopdracht, een zij-instromer die een school zoekt waar hij een paar dagen kan meelopen, een leerkracht die hulp zoekt bij het omgaan met bepaald gedrag in zijn groep.” De initiatiefnemers van het mannen-netwerk zijn geïnspireerd door de documentaire Schorem. Borger: “Daarin worden mannelijke kappers gevolgd die het imago van hun vak wilden veranderen en die uiteindelijk het vak van barbier weer op de kaart hebben gezet. Die werkwijze sprak ons enorm aan. Meestert! is van meesters. Als meesters zelf hun vak ter hand nemen en hun lot daarin bepalen, dan kan er werkelijk iets veranderen.”

Wil je meer informatie, of een lokaal netwerk vormen? Ga naar meestert.nl.