Bezuiniging op mbo en hoger onderwijs: niemand blij, sommigen woest
Ze zijn zeer verbaasd over de bezuiniging van 149 miljoen euro, schrijven universiteiten, academische ziekenhuizen, hogescholen, mbo-instellingen en studenten in een gezamenlijke brief aan onderwijsminister Van Engelshoven. Ook de bonden reageerden gezamenlijk. AOb-voorzitter Tamar van Gelder: "Dit moet onmiddellijk teruggedraaid worden."
Beeld: Typetank
Hoe kon het gebeuren, vragen de instellingen en studenten zich af. Op vrijdag 21 mei zijn de handtekeningen gezet onder een omvangrijk akkoord over coronasteun, het Nationaal Programma Onderwijs. En die maandag krijgen ze een bericht van OCW: let op, er komt een bezuiniging aan. Terwijl het kabinet in februari in een brief aan de Tweede Kamer juist duidelijk schreef dat de corona-steun van buiten de OCW-begroting kwam.
Universiteiten
“Ik ben laaiend”, zegt voorzitter Pieter Duisenberg van universiteitenvereniging VSNU. “Het is een vreemde gang van zaken. De minister mag uitleggen hoe dit komt. Je kunt mij niet vertellen dat er in het weekend opeens een probleem opdook dat eerder nog niet bekend was. Er stond dus onvolledige informatie in het akkoord.”
VSNU-voorzitter Pieter Duisenberg: 'Ik ben laaiend, het is een vreemde gang van zaken. De minister mag uitleggen hoe dit komt'
De universiteiten komen toch al 1,1 miljard euro te kort, zegt hij met een verwijzing naar een recent rapport waar ook demissionair minister Van Engelshoven blij mee was. Hoe kun je dan een bezuiniging inboeken, vraagt Duisenberg zich af.
Mbo
De MBO-raad, de vertegenwoordiger van de mbo-instellingen, vindt het vreemd dat er geen overleg is geweest over 'deze dreigende tegenvaller'. De raad steunt de maatregelen, bijvoorbeeld om de studiefinanciering te verlengen, maar vindt het gek dat er geen extra geld vanuit het ministerie komt. In plaats daarvan moet het onderwijs het geld zelf vinden in de begroting, zo schrijft de raad. 'Dit gebeurt op het moment dat de extra middelen uit het NPO hard nodig zijn om de schade door corona zoveel mogelijk te beperken.'
Hogescholen
Voorzitter Maurice Limmen van de Vereniging Hogescholen kiest minder grote woorden dan de VSNU. Hij is niet woest of laaiend. “Er is door dit kabinet enorm geïnvesteerd in het onderwijs”, zegt hij. “Tegen die achtergrond moet je het wel zien, en dat verklaart ook wel de toon van onze brief.”
De brief klinkt inderdaad tamelijk kalm. Maar er is wel iets mis met deze bezuiniging, vindt Limmen. Het ministerie zou de studiefinanciering niet aan het budget voor het hoger onderwijs moeten koppelen. “We gaan ervanuit dat we hier met elkaar een oplossing voor gaan vinden”, zegt hij.
LSVb
Studentenorganisaties LSVb en ISO blijven minder diplomatiek dan Limmen. “Het is onbegrijpelijk dat het kabinet nu hiermee komt”, zegt voorzitter Lyle Muns van de Landelijke Studentenvakbond. “De brief van vandaag is een beleefde manier om dat te zeggen.”
Studentenorganisatie LSVb: 'Het is onbegrijpelijk dat het kabinet nu hiermee komt'
Volgens hem zijn er twee mogelijke verklaringen. “Of het ministerie van OCW wist hier zelf nog niet van en dan is het een behoorlijke blamage, of ze wisten het wel en dan hebben ze bewust belangrijke informatie achtergehouden.”
Beloftes
Ook voorzitter Dahran Çoban van het Interstedelijk Studenten Overleg is boos. “Er is beloofd dat studenten gesteund zouden worden in deze moeilijke tijden. Daar waren we superblij mee. En nu wordt het weggehaald bij de onderwijsinstellingen, alsof studenten moesten kiezen tussen hun inkomen en hun onderwijskwaliteit.”
Alsof studenten moesten kiezen tussen hun inkomen en hun onderwijskwaliteit
Het verlengen van het recht op studiefinanciering en een ov-kaart mag nu eigenlijk geen coronasteun meer heten, vindt ze. “Zie je dit voor je in andere sectoren? Dat minister Koolmees loonsteun geeft aan bedrijven en dan bijvoorbeeld op de uitkeringen bezuinigt?”
Chagrijnig
Volgens de briefschrijvers kwam de bezuiniging als een “complete verrassing”. Dat geldt voor de studentenorganisaties nog meer dan voor de universiteiten en hogescholen. De studenten moesten het zelf in de voorjaarsnota lezen. “Ook daar ben ik chagrijnig over”, zegt ISO-voorzitter Çoban.
Structureel geld
De bonden zijn door de bezuiniging ook 'onaangenaam verrast', zo schrijven ze in een mail aan de Vaste Kamercommissie onderwijs. Van Gelder: "Dit is frustrerend. Hoe kun je in een crisis waar miljarden euro's nodig zijn eerst eenmalig geld toezeggen en dan nu een bezuiniging inboeken op een begroting die al niet toereikend is. Dit moet onmiddellijk teruggedraaid worden. Het ministerie mag mij dit vanmiddag gaan uitleggen." De AOb pleit al langer voor structurele investeringen. Met alleen incidenteel geld kunnen scholen problemen zoals een hoge werkdruk en het lerarentekort niet oplossen.
In de toelichting van het ministerie staat dat een komend kabinet desgewenst een andere invulling kan vinden voor de kosten. Tweede Kamerleden hebben al met verbazing gereageerd.
Meer weten over het Nationaal Programma Onderwijs? Bekijk onze speciale pagina.
