Bestuurder scholen voor persoonlijk VO op non-actief gesteld
Bestuurder Anneke van der Schaaf van de acht scholen voor persoonlijk VO (PVO, voorheen SvPO) is door de raad van toezicht aan de kant gezet. Bij de scholengroep heerst grote onrust over de dreigende sluiting of overdracht van vijf van de acht scholen.
De Utrechtse school voor persoonlijk VO
Half januari meldde minister Mariëlle Paul dat ze komende zomer de financiering stopzet van de PVO-school in Kapelle en van de havo-afdeling van de Utrechtse locatie. Tegelijkertijd maakte het schoolbestuur bekend geen toekomst te zien voor drie andere scholen onder de PVO-vlag. De school in Amsterdam zou gaan sluiten, voor de vestigingen in Hoorn en Hengelo zou een mogelijke overdracht worden onderzocht. Naast kritische inspectierapporten spelen achterblijvende leerlingaantallen de scholen parten. Een aantal scholen zit ver onder de opheffingsnorm (zie ook het kader onderaan) en scoort al langere tijd onvoldoende of zeer zwak in inspectieonderzoeken naar de onderwijskwaliteit.
Aantal leerlingen ten opzichte van de opheffingsnorm
Veel onzekerheid
Zeven weken nadat het nieuws bekend werd, is er nog altijd veel onzekerheid voor leerlingen, ouders en personeelsleden. Medezeggenschapsraden werden door het bericht overvallen en voelden zich buiten spel gezet. Een deel van de ouders en medewerkers van de scholen in Kapelle, Amsterdam en Hoorn voeren actie om de school open te houden. Op de vestiging in Hoorn organiseerden ouders een informatiedag nadat de open dagen door de bestuurder waren geannuleerd. Van buiten en binnen de eigen organisatie klonk steeds meer kritiek op haar functioneren.
PVO bevindt zich momenteel in een stormachtige periode
'Pvo bevindt zich momenteel in een stormachtige periode', schrijft voorzitter Jenny Everts van de raad van toezicht vrijdag in een korte brief aan medewerkers. 'Als stichting staan we voor lastige beslissingen waarbij de kwaliteit van het onderwijs en het beste voor de leerlingen voorop blijft staan. Daartoe wordt per locatie aan een andere oplossingsrichting gewerkt. De mogelijkheden worden daarbij mede bepaald door wet- en regelgeving, financiën, leerlingenaantallen en onderwijskwaliteit, zoals beschreven in de voorgenomen besluiten. Deze omstandigheden hebben veel beweging met zich meegebracht. Er is veel werk te verzetten. Voor dat werk is de bestuurder momenteel tijdelijk niet beschikbaar.'
De raad hoopt op korte termijn twee interim-bestuurders te kunnen benoemen, 'zodat het werk beter verdeeld kan worden'.
Plan-B
Gezien de korte tijd tot aan de zomervakantie ligt er een grote druk. Onduidelijk is nog hoeveel docenten van de verschillende PVO-scholen na dit schooljaar op straat komen te staan. Wat de AOb betreft moet er een goede collectieve regeling komen. Gesprekken met de vorige bestuurder hierover waren - na aandringen van de bonden - opgestart. “We willen nu zo snel mogelijk om tafel met het interim-bestuur. Deze onzekerheid is vreselijk voor iedereen”, reageert AOb-bestuurder Jelmer Evers. Overigens hebben de scholen voor persoonlijk onderwijs zich van oudsher buiten de cao voor het voortgezet onderwijs geplaatst, ze hanteren een eigen rechtspositieregeling.
We willen nu zo snel mogelijk om tafel met het interim-bestuur. Deze onzekerheid is vreselijk voor iedereen
Woensdagochtend 13 maart praat de Tweede Kamer met minister Paul over 'toezicht en handhaving', dan zal het ook gaan over de situatie bij de scholen voor persoonlijk VO. Afgelopen vrijdag herhaalde ze dat de Isaac Beeckman Academie in Kapelle komende zomer geen financiering meer krijgt omdat de school te lang onder de opheffingsnorm zit.
In Zeeland zijn voorbereidingen voor het overplaatsen van de leerlingen in volle gang. Het ministerie van Onderwijs heeft een plaatsingscoördinator laten aanstellen in Goes en biedt ambtelijke ondersteuning. Onder ouders is een inventarisatie gehouden om mogelijkheden voor een andere school in kaart te brengen. De Zeeuwse schoolbesturen trekken hierin samen op. “Het mag en zal niet gebeuren dat er straks leerlingen op straat komen te staan”, aldus rector Eric Boerhout van het Ostrea Lyceum in Goes. “De minister past de wet toe, ik heb daar geen oordeel over. Tegen ouders zeg ik: het is je goed recht om te vechten voor je school, maar zorg ook dat je een plan-B hebt.”
Tegen ouders zeg ik: het is je goed recht om te vechten voor je school, maar zorg ook dat je een plan-B hebt
Wat de overstap extra ingewikkeld maakt, is het afwijkende onderwijsconcept op de PVO-scholen. Zo krijgen leerlingen in het eerste jaar geen aardijkskunde en geschiedenis, en andere vakken juist méér uren. Daardoor lopen ze in de onderbouw vóór bij sommige vakken, en achter bij andere. “Zonder extra begeleiding lopen leerlingen dan vast op een nieuwe school. We zagen dat afgelopen jaren ook bij ons. Iedereen is doordrongen van die aansluitingsproblematiek”, aldus de Ostrea-rector.
Intussen moet het onderwijs ondanks alle onrust op de PVO-scholen ook ‘gewoon’ doorgaan. Een tussentijdse leegloop zou de situatie nog ingewikkelder maken dan ze al is. Boerhout: “Daarom hebben alle Zeeuwse schoolbesturen afgesproken dat we tot de zomer geen leerlingen en geen personeel van de IBA aannemen.”
Opheffingsnorm
Hoe zit het nou precies met de opheffingsnorm voor de PVO-scholen? De norm ligt op 358 leerlingen (357,5 om heel precies te zijn) en is alleen van toepassing op scholen die volgroeid zijn. De teller begint te lopen in het schooljaar waarin de school voor het eerste alle jaarlagen aanbiedt. Bij een school met vwo is dat dus in het zesde jaar na de start. Heeft een volgroeide school drie jaar op rij te weinig leerlingen, dan wordt de daarop volgende zomer de financiering stopgezet. Tenzij de minister een uitzondering maakt, bijvoorbeeld omdat de school in een krimpgebied ligt en een regiofunctie vervult.
Het Onderwijsblad deed navraag bij uitvoeringsorganisatie DUO en beschreef vorig jaar al waarom die opheffingsnorm een probleem zou kunnen worden voor de scholen. De instroom is de afgelopen jaren flink gedaald, mede door alle heibel. Omdat elke school maximaal tachtig leerlingen toelaat in het eerste jaar, is een groot tekort niet zomaar ingehaald. Op dit moment zitten de scholen in Kapelle en Hurdegaryp voor de derde keer eronder. De school in Hurdegaryp heeft van minister Paul twee jaar respijt gekregen vanwege de regiofunctie. De school in Kapelle kreeg aanvankelijk één jaar uitstel, maar dat vervalt nu de school een onvoldoende heeft gekregen van de inspectie. Daarom stopt de financiering komende zomer. De scholen in Amsterdam en Utrecht, gestart in 2017, zitten op dit moment voor het tweede jaar ver onder de opheffingsnorm.
Aantal leerlingen per school 2017-2023
(Tussen haakjes het jaar waarin de school met het eerste jaar is gestart)
De PVO-scholen in Hoorn, Hengelo en Deventer zijn gestart in augustus 2019 en volgend schooljaar volgroeid (teldatum 1 oktober 2024). Zou een van de scholen vervolgens drie jaar onder de opheffingsnorm komen, dan kan de bekostiging vanaf augustus 2027 worden stopgezet.
In juni 2022 stapte SvPO-oprichter en -bestuurder Misha van Denderen op onder grote druk van toenmalig minister Dennis Wiersma, nadat de inspectie financieel wanbeheer had vastgesteld. Wiersma droeg een vijfkoppig interim-bestuur aan dat orde op zaken moest stellen. Vorig jaar augustus nam Van der Schaaf het roer over. Ook de raad van toezicht werd in 2023 vernieuwd.
