Begrip voor boze ouders in coronatijd
Naar school met een snottebel? Mondkapjes op of toch maar niet? Testen, ja of nee? De steeds wisselende coronamaatregelen zorgen voor stress bij leerlingen en hun ouders. Schoolleiders en onderwijspersoneel zetten alle zeilen bij om de emoties in goede banen te leiden.
Beeld: typetank
De gang staat vol uitgelaten leerlingen, de Sint is in aantocht. Leerkracht Brigitte, die lesgeeft aan de onderbouw van een basisschool in het midden van het land, is druk. Ze heeft de leiding over het feest en kreeg net te horen dat ze de Sint plotsklaps ook online moet laten verschijnen, want een hele groep zit onverwacht in quarantaine. Terwijl ze bezig is alles in goede banen te leiden, ziet ze in de deuropening een leerling met zijn moeder staan. “Ik wist dat mijn duo-collega deze leerling een dag ervoor naar huis had gestuurd”, zegt Brigitte. “Dus ik vroeg of hij klachtenvrij was, omdat er meerdere besmettingen waren en deze ouders hun kind niet willen laten testen.”
De leerling antwoordt met gesnotter en gehoest. Brigitte kan niet anders dan hem naar huis sturen, zoals het team heeft afgesproken. Met stemverheffing roept de moeder dat het maar snot is van de tocht door de kou. Ze vloekt. “Met woorden die niet voor kinderoortjes bedoeld zijn”, zegt Brigitte. “Maar weet je, ik snap het zo goed. Zeker op een speciale schooldag met de Sint, maar ik moet mij aan die regels houden.”
Dit artikel komt uit het Onderwijsblad van februari. Wil je op de hoogte blijven van alles wat er in het onderwijs speelt? Word lid van de AOb en ontvang elke maand het Onderwijsblad.
Check alle voordelen van het lidmaatschap
Spanningen
Brigitte wil niet met haar achternaam en de naam van haar school in het Onderwijsblad. Het voorval is intussen goed opgelost, maar het illustreert treffend hoe de stress op veel scholen oploopt in coronatijd.
Spanningen en confrontaties tussen onderwijsmedewerkers en ouders of leerlingen sijpelen de klaslokalen binnen, ziet de Stichting School en Veiligheid. Bij de organisatie kwamen verontrustende signalen binnen: ouders die de school bedreigen vanwege de mondkapjesplicht, leerlingen die complottheorieën aanhangen of heftig discussiëren over vaccinaties. Directeuren en schoolleiders hebben conflicten met ouders over het wel of niet thuishouden van leerlingen, zo meldde de stichting in december op haar website.
Discussies
Dat er meer discussies zijn, merkt ook schooldirecteur Miranda van de Kolk van de Haagse Gelderlandschool, een school met zo’n 250 leerlingen waarvan iets meer dan de helft korter dan vier jaar in het land is. Ze heeft werkdagen die geheel in het teken van corona staan. “Kort voor de kerstvakantie had ik een ouder aan de lijn die geen idee had dat de school een week eerder zou sluiten.”
Als directeur krijgt ze alle telefoontjes te verwerken. Ze merkt dat ouders het zat zijn. “Zo’n sluiting geeft spanning en stress. Veel ouders bij ons zijn dagloners, dus een aantal dagen niet werken is een aanslag op hun budget.” Samen met de tolken handelt Van de Kolk alle discussies en vragen af: van kinderen die naar huis moeten vanwege snot tot de uitleg over het testen. “Dat doe ik bewust. Ik haal het bij de leraren weg, die moeten zich focussen op niveauverschillen in de klas.”
Dat er telkens nieuwe maatregelen zijn, helpt niet mee. Van de Kolk: “De ene week is snot geen probleem en sinds de zomervakantie was dat het ineens wel. Ik moet regels handhaven die ik niet heb bedacht.”
Dat valt niet altijd mee. Collega-schooldirecteur Ralf van Iperenburg van de Oranjeschool in Rotterdam voelde zich het afgelopen jaar in zijn hemd gezet door een plotselinge aanpassing van richtlijnen. “Eerst mocht je bij klachten nog geen zelftest doen”, zegt hij. “Elke keer verwees ik ouders naar de GGD-straat voor de PCR-test. Ik ging het gesprek erover aan, telefonisch. Steeds eerst goed luisteren en daarna de keuzes uitleggen. Maar toen veranderde het beleid opeens en waren zelftesten wel oké.”
Sentiment
Het sentiment is in de coronajaren veranderd, merkte Van Iperenburg. “Eerst wilden ouders kinderen niet naar school sturen uit angst voor corona. Nu merk je dat ze alles op alles zetten om hun kind juist wel op school te hebben.” Het grootste dilemma vindt hij dat je in normale omstandigheden kinderen altijd op school wil hebben. “Zeker onze leerlingen die het onderwijs zo hard nodig hebben om tot gelijke kansen te komen. Nu moet je ze vanwege snot het onderwijs ontzeggen. Daar maken we ons zorgen om.”
Het sentiment is in de coronajaren veranderd
Tijdens deze coronapandemie ontdekte de schooldirecteur uit Rotterdam waar de grens voor hem lag. Dat gebeurde toen hij brieven ontving waarin ouders eisten dat de school hun kind niet stiekem zou vaccineren. “Bij gesprekken daarover houd ik het kort en kom direct tot de essentie: wij zijn een school en geven onderwijs. Ik zei tegen ouders: ‘Ik wil je geruststellen, maar hoop dat je ons vertrouwt.’ Achteraf gaf een ouder de school gelijk. “Het is lastig”, zegt Van Iperenburg. “Je weet niet wat ze allemaal lezen en waar ze informatie vandaan halen.”
Wantrouwende ouders die denken dat hun kind stiekem wordt gevaccineerd. Schoolleider Esther Tobé van Kindcentrum Kleurrijk in Deventer kan erover meepraten. “Kinderen kwamen om die reden niet naar school.”
Het is lastig, vindt Tobé, dat je niet normaal met mensen kunt gaan zitten: “Even een kopje koffie is er niet meer bij, het gaat allemaal telefonisch. Ik probeer dicht bij mezelf te blijven en meestal kom ik eruit met ouders. Laatst nog was er een leerling die zag witjes en was niet lekker. Toen ik er wat van zei, zei ze: ‘Ja, maar mama moet werken.’ Ik probeer de ouder dan uit te leggen dat ze voor ieders veiligheid nu toch naar huis moet. Mijn boodschap is vaak: we proberen het ook voor jouw kind te regelen. We willen het veilig en prettig hebben. Dat staat dichtbij de rol van een leraar. Wat enorm helpt is er vanuit gaan dat iedereen het goed bedoelt. En soms is het moeilijk. Tenslotte ben ik geen viroloog.”
Schoolapp
Brigitte, de leerkracht waarmee dit verhaal begint, kreeg na het wegsturen van de leerling een bericht in de schoolapp en belde de moeder op na schooltijd. “Er zit namelijk altijd iets achter de frustraties die je ziet”, zegt ze. “Moeder wilde haar kind niet laten testen, want ze had hele nare ervaringen. Een zelftest deed ze wel en toen ik zei dat dit ook mocht, was ze blij verrast. Ik geloof in dialoog, je kunt je aan regels vastklampen, maar iedereen heeft zijn verhaal. Begrip ontstaat als je elkaars verhaal kent en misschien zelfs begrijpt.”
Je kunt je aan regels vastklampen, maar iedereen heeft zijn verhaal
De Rotterdamse directeur Van Iperenburg merkte dat een consistent verhaal, afgestemd binnen het schoolteam, het beste werkt. “Een duidelijke visie geeft een stuk minder gedoe. Alle beslissingen worden dan vanuit dat principe genomen.” Tijdig communiceren is belangrijk. “Ik merkte dat je veel ruis en vragen wegneemt, als je direct na een persconferentie communiceert in de schoolapp. Vaak kun je de scenario’s voorbereiden en daarover alvast overleggen met je team en de medezeggenschapraad. En als je iets niet weet, zeg je het ook.”
Een duidelijke visie geeft een stuk minder gedoe
Het gesprek op een ander moment voeren, was voor Van de Kolk soms de oplossing. “Als het er niet respectvol aan toeging, dan wilde ik graag op een ander moment naar iemand luisteren. Ik snap de emotie als je geen inkomen hebt, alleenstaand bent of geen bsn-nummer hebt. Daar probeer ik mij altijd in te verplaatsen. Alleen, als er dan toch een ouder de school inloopt om iets per se te bekijken zonder mondkapje en daarna boos wordt op mij, dan ben ik het soms wel even zat. Ik verwees in dit geval rustig naar de app waarin alles vermeld staat. Het helpt dan om even stoom af te blazen bij mijn team. Of bij mijn man, die ook in het onderwijs zit.”
Tips voor het voeren van lastige gesprekken in coronatijd? Lees dit artikel.
