Basisscholen krijgen formatie niet rond

Tekst Karen Hagen - Redactie Onderwijsblad - 18 juli 2018 - 3 Minuten om te lezen

Beeld: Algemene Onderwijsbond

Uit een peiling van de PO-raad, de vertegenwoordiger van de basisschoolbesturen, blijkt dat meer dan de helft van de schoolbesturen de formatie nu nog niet rond heeft. In totaal deden 315 schoolbesturen aan de peiling mee. Bijna een kwart van de besturen verwacht dat de vacatures niet opgevuld worden. Dit ligt in lijn met eerdere verwachtingen van het Arbeidsmarktplatform PO.

In mei hebben scholen normaal hun formatie rond. Dan weten leerkrachten welke groep ze het jaar erna lesgeven en de leerlingen welke juf of meester ze krijgen. Bij het Rotterdamse schoolbestuur Boor -met ruim zestig basisscholen- is bovenschools directeur Jan Veenker nog hard op zoek naar leraren, ook al is de zomervakantie daar al begonnen. “Het is veel erger dan vorig jaar”, zegt Veenker. “We zijn nu nog niet rond met alle groepen, terwijl normaal ben je in mei of juni wel klaar.” Drie weken geleden had Boor nog vijftig vacatures openstaan, dat was eergisteren teruggelopen naar acht.

We zijn nu nog niet rond met alle groepen, terwijl normaal ben je in mei of juni wel klaar

Hij merkte vooral dat meer mensen die in Rotterdam werken, maar er niet wonen nu kiezen om in hun eigen woonplaats aan de slag te gaan. “Dat was iets wat we niet helemaal goed hadden verwacht.” Uiteindelijk lukte het Veenker om leerkrachten via-via te werven of met behulp van een uitzendbureau.

Probleem

Ook in de hoofdstad is het tekort goed te voelen. Het Breed Bestuurlijk Overleg (BBO), waar 33 Amsterdamse schoolbesturen bij zijn aangesloten, luidde begin deze maand de noodklok. De BBO overhandigde onder andere een petitie aan onderwijswethouder Marjolein Moorman. Er stonden op dat moment meer dan driehonderd vacatures open waardoor bijna achtduizend leerlingen de dupe zouden worden. ‘Dit is een probleem van de hele stad’, zei Joke Middelbeek bestuurder van BBO in een persbericht.

Leerkracht Koos Marinus werkt op een basisschool in Oud-Zuid in Amsterdam. Voor de AOb bezoekt hij veel scholen en hij ook hij merkt dat de situatie nijpend is. “Vooral scholen in achterstandswijken kunnen moeilijk leraren vinden zag ik tijdens mijn bezoeken." In Amsterdam begint de zomervakantie volgende week, maar Marinus zag dat de scholen hun formatie nog lang niet helemaal rond hebben.

Zelf switchte hij van school na één telefoontje. “Zo gaat het nu. Je kan als leraar zo aan de slag op een andere school.” Op zijn eigen school is de formatie wel rond, maar hij ziet op andere scholen dat er noodsprongen worden gemaakt.

Leerkracht Koos Marinus ziet scholen noodsprongen maken om het lerarentekort op te lossen

Maatregelen

Klassen samenvoegen bijvoorbeeld. Bovenschools directeur Veenker van Boor zegt dat dat ook één van de scenario’s is op zijn scholen. “Net als een leraar en onderwijsassistent die samen twee klassen lesgeven.” In de peiling van de PO-raad geven scholen aan dat ze parttimers vragen om meer te werken, extra onderwijsassistenten aantrekken en leraren in opleiding inzetten. “En dan moet er ook geen griepgolf komen, want wij hebben niemand meer in de flexibele schil”, zegt Veenker. Leerkracht Marinus verwacht dat de werkdruk zal toenemen en de kwaliteit van het onderwijs onder druk komt te staan. “De klassen zullen groter worden.”

AOb-bestuurder Eugenie Stolk zegt dat dit de reden is van de estafettestakingen de afgelopen tijd. “Je kunt roepen dat staken erg is, maar leerlingen naar huis sturen is tien keer erger. Het primair onderwijs is blijkbaar op dit moment te weinig aantrekkelijk om in te werken”, aldus Stolk.

Ze wijst op de stille reserve: mensen met een bevoegdheid die nu niet in het onderwijs werken. “Die komen niet naar het onderwijs om een grote klas les te geven voor een te laag salaris. We staken op 12 september in Rotterdam om dat weer aan het kabinet te laten zien. Dat het lerarentekort mede wordt veroorzaakt door te lage salarisperspectieven.”