Wat te doen als je baalt van je rooster

Een nieuw lesrooster opstellen is niet eenvoudig. Soms vallen keuzes ongunstig uit voor de docent: veel tussenuren, of juist veel blokuren. Wat kun je dan doen?

Tekst Joëlle Poortvliet - Redactie Onderwijsblad - 3 september 2024 - 2 Minuten om te lezen

Beeld: Typetank

Aan het begin van het schooljaar krijgt de AOb veel vragen over het rooster van middelbare schooldocenten en ondersteunend personeel. Hier volgen vier voorbeelden, met antwoorden. Heb jij vragen over je rooster of normjaartaak en ben je lid van de AOb? Vraag onze medewerkers om persoonlijk advies. Ga naar AOb legal

1: Help, mijn vrije dag is verplaatst

Het in elkaar zetten van het lesrooster kan een 'crime’ zijn, weet ook coördinator van het Informatie en Advies Centrum (IAC) Jelte Klerk. “Zoveel factoren spelen een rol. De leerlingen, de lokalen, de bevoegdheden, de klassenindeling, enzovoorts. Het is echt een complexe puzzel.”

Daarom proberen AOb-medewerkers altijd uit te zoeken hoe een situatie tot stand is gekomen. Klerk: “Als een lid zich meldt met ‘ik was altijd op donderdag vrij en nu wordt dat de vrijdag’ proberen we uit te zoeken hoe het proces is gegaan. Is er al over gesproken met een leidinggevende? Heeft de werkgever context en argumenten gegeven?”

Het rooster moet nu eenmaal rond. Klerk: “Niet ieders wensen kunnen worden ingewilligd. Als iemand uit jouw sectie al de woensdag als vrije dag heeft bijvoorbeeld, wordt dat voor jou lastiger.”

Overleg en belangenafweging zijn sleutelwoorden bij roosterproblemen

Maar, stelt de jurist, wanneer jij al jaren op donderdag vrij bent, en dan mantelzorgtaken hebt of voor kinderen zorgt, kan een werkgever niet op korte termijn verlangen dat je die dag op school verschijnt.

‘Overleg’ en ‘belangenafweging’ zijn sleutelwoorden bij frictie rond het rooster. Klerk: “Als jij al vier maanden vooruit weet dat een studiedag is ingeroosterd op jouw parttime-dag, kun je dat vooraf regelen en organiseren. Maar onaangekondigd iemand op zijn of haar vaste, vrije dag inroosteren, is niet redelijk. Wij zullen onze leden altijd ondersteunen in gesprekken hierover met de werkgever.”

2: Veel blokuren of tussenuren, is daar wat aan te doen?

Je streeft naar overleg. En naar een voor alle partijen werkbaar rooster.

Maar, vertelt Klerk, soms is het gewoon geen haalbare kaart om iedereen tevreden te stellen. Als het goed is ben jij dan niet de enige met een gatenkaasrooster en wordt “de pijn” zo eerlijk mogelijk verdeeld.

Wanneer de leerlingen al door de gangen lopen is het lastig nog iets aan het rooster te wijzigen

De AOb raadt aan het om het altijd bij je leidinggevende aan te kaarten, wanneer je lesrooster ongunstig uitpakt. Als individu, maar ook als collectief: als meer collega’s vragen of klachten hebben.

Vaak is het moeilijk om nog iets te wijzigen “als de leerlingen al door de gangen lopen”, vertelt Klerk: “Als de puzzel al rond is.” Maar het is goed voor de werkrelatie wanneer een leidinggevende weet dat een rooster belastend voor je is. “Ook hier geldt: blijf in gesprek met elkaar en weeg belangen tegen elkaar af.”

3: Taakuren weg en meer voor de klas, mag dat?

Het lerarentekort heeft effect op het lesrooster. Eerder meldde wiskundedocent Albert* zich bij de AOb. Naast het lesgeven voerde Albert al jaren met plezier roostertaken uit. Maar de school kwam bevoegde leraren wiskunde tekort, besloot een roostermaker aan te nemen en wilde Albert weer inplannen voor meer lesuren. De docent vroeg de AOb vervolgens of dat wel mocht.

Helaas voor Albert luidt het antwoord ja. Hij is benoemd in een docentenfunctie. Dat betekent dat zijn belangrijkste taak lesgeven is. De werkgever kan hem daarnaast andere taken toebedelen, legt de AOb-advocaat Joost Aarts uit.

Een taak is geen vast onderdeel van je functie

Maar een eenmaal toebedeelde taak is niet per definitie een vast onderdeel van je functie. Aarts schrijft: ‘Een werkgever kan, als veranderingen in de organisatie daartoe aanleiding geven, naar eigen goeddunken, maar uiteraard het liefst in overleg met de betrokken docent, taken herverdelen onder andere personeelsleden.’ Na goeie gesprekken met de werkgever kon Albert zich bij de keuze neerleggen.

4: Uren inhalen van vorig jaar, kan dat eigenlijk wel?

Kort door de bocht: nee. “Het is een normjaartaak, geen normjarentaak”, zegt jurist Jelte Klerk wel eens tegen AOb-leden die zijn hulp vragen. Een werkgever mag vrijwel nooit een docent of ondersteuner voor meer uren inplannen dan maximaal afgesproken in de cao, weet Klerk.

Teveel uren in je jaartaak betekent overwerk

“Je kunt die uren wel maken, maar teveel uren in je jaartaak, betekent overwerk. Daar moet je voor betaald worden.” Er bestaat niet zoiets als een bandbreedte in de normjaartaak, vervolgt Klerk: “Hoewel werkgevers deze term soms hanteren. De cao biedt hier geen ruimte voor. Dus meld je bij ons als je werkgever zich hierop beroept.”

Natuurkunde-docent Joyce* werd een paar jaar geleden verrast met een kleine dertig uur meer op haar jaartaak dan de 1659 uur die een fulltime vo-docent ingezet mag worden.

Het schooljaar daarvoor was haar excursie niet doorgegaan. Joyce bood aan om die dagen ander werk te doen, maar dat was niet voorhanden. Dus bleef Joyce thuis, maar verschenen de uren wel het schooljaar daarop op haar normjaartaak.

De AOb dook erin en concludeert dat, in dit voorbeeld, de annulering van de excursie voor rekening van de werkgever komt. Joyce bood destijds aan ander werk te verrichten, maar de school heeft hiervan geen gebruikgemaakt. ‘De werkgever mag dit vervolgens niet op de leerkracht afwentelen’, schrijft AOb-jurist Sieger Meijer.

*De namen van betrokken AOb-leden zijn geanonimiseerd