Assistenten steeds vaker zelfstandig voor de klas
Een onderwijsassistent die zelfstandig een groep draait. Door het lerarentekort gebeurt dit steeds vaker en langer.
Beeld: Pixabay
Als de nood aan de man is, moet het ook kunnen, vindt de AOb. Maar dan wel onder begeleiding van een ervaren leerkracht én als tijdelijke oplossing. Dat laatste lijkt steeds minder vaak het geval.
Op de AOb-facebookpagina laat ondersteuner Hennie* weten dat zij het hele jaar door twee dagen per week verantwoordelijk is voor een groep in het speciaal onderwijs. Op de school van Sandy* draait een ondersteuner vier dagen per week een kleutergroep. Op diezelfde school geeft een onderwijsassistent op woensdagen structureel les aan groep 4 en neemt een pabo-student een dag in de week groep 8 voor zijn rekening.
Geen mensen
De situatie lijkt zich het meest voor te doen op scholen voor speciaal onderwijs, of andere scholen met een meer uitdagende leerlingpopulatie. Angelique* werkt op een gesloten instelling waar inmiddels meer ondersteuners dan bevoegd personeel lesgeven. “Onder de afgestudeerde pabo’ers zijn geen mensen te vinden die onder deze condities kunnen en willen werken.” Juf Ruby* uit het speciaal basisonderwijs: “Zeker de helft van de groepsleerkrachten op mijn school is onbevoegd.” Callie*, ook werkzaam in het speciaal onderwijs: “Bij ons staan al jaren klassenassistenten en zelfs zorgassistenten voor de klas als er geen vervangers genoeg zijn.”
Structureel
Als incidentele oplossing, om te voorkomen dat klassen naar huis gestuurd worden, moet het kunnen, aldus Eugenie Stolk van de AOb. Maar als het structureel wordt, doe je kinderen te kort. “We hebben afgesproken dat onze kinderen les krijgen van een leraar die een opleiding aan een pedagogische academie heeft gevolgd.” Op de website van de Onderwijsinspectie staat letterlijk dat een onderwijsassistent niet zelfstandig les mag geven.
Stolk wil wel benadrukken dat het niet om het individu gaat. “Die ene onderwijsassistent doet waarschijnlijk supergoed werk, maar over het geheel bekeken is dit onwenselijk.” Bovendien, legt Stolk uit, blijft het werk van de onderwijsassistent liggen als hij of zij de rol van leraar vervult. “Dan zijn er toch weer minder handen in de klas en loopt de werkdruk op.”
Kwetsbaar
Juist de kwetsbaarste kinderen die meer begeleiding nodig hebben, lijken te worden geraakt en dat is wrang, stelt Stolk. “Scholen knopen alle eindjes aan elkaar om maar iemand voor die klas te houden.” De situatie - assistent voor de groep - doet zich ook voor in het voortgezet onderwijs en mbo.
De AOb roept leden die ondersteuner of assistent zijn, maar al langere tijd het werk van een leraar doen, op om zich te melden bij de vakbond. Eugenie: “In principe moet iemand betaald worden naar het werk wat hij doet. Maar het luistert nauw, want het moet om een structurele situatie gaan en zogenaamd ‘opgedragen werk’.”
Bezwaar
Afgelopen jaren probeerden onderwijsassistenten af en toe een salaris af te dwingen dat beter past bij hun werkzaamheden. En met succes. Meestal gaat het om ondersteuners die betaald worden in schaal 4, maar vanwege het werk wat ze doen eigenlijk in schaal 7 (leraarondersteuner) thuishoren.
Drie voorbeelden van succesvolle bezwaren:
- 2010: Een groep onderwijsassistenten in het speciaal onderwijs doet al een tijdje niet meer alleen verzorgend, maar ook pedagogisch-didactisch werk. De Geschillencommissie concludeert dat ze niet in schaal 4 maar in schaal 7 moeten zitten.
- 2012: Een onderwijsassistent wordt overgeplaatst van het primair naar het speciaal onderwijs. Daar geeft hij onder andere zelfstandig rekenles. De Geschillencommissie zegt: Dit werk hoort in schaal 7 en niet in schaal 4.
- 2018: Een onderwijsassistent op een vmbo-school werkt ook als decaan en stagecoördinator. Schaal 6 is dan niet voldoende, oordeelt de Geschillencommissie. De school moet een nieuwe beschrijving maken voor haar functie en daar een hogere salarisschaal aan koppelen.
(*volledige namen zijn bij de redactie bekend)
De AOb heeft een groep voor onderwijsondersteunend personeel. Wil jij je hard maken voor de positie van jezelf en collega’s? Meld je dan aan voor de groep oop binnen de AOb.
Eindelijk werk
Het Onderwijsblad van september 2018 schrijft over hoe er eindelijk werk is voor pas afgestudeerde assistenten. In dit artikel geeft een assistent aan dat zij al tijdens haar stage zelfstandig voor de klas stond. Lees het hele artikel:
