AOb: ‘Extra ziektejaar bij long covid’
Mensen die lijden aan long covid zouden een extra jaar moeten krijgen om te herstellen en te re-integreren. Dat zegt AOb-voorzitter Tamar van Gelder naar aanleiding van de grote toestroom bij het meldpunt long covid van de AOb en FNV Onderwijs & Onderzoek.
Beeld: Typetank
'Verdriet', 'frustratie', 'heimwee naar mijn oude ik', 'schuldgevoel naar collega’s en leerlingen', 'overgevoelig voor prikkels'. Maar ook: 'keuringsarts', 'salariskorting' en 'dreigende arbeidsongeschiktheid'. Dat zijn woorden die heel vaak vallen bij het meldpunt long covid van de AOb en FNV Onderwijs & Onderzoek. Het loopt er storm: binnen één week na de opening meldden zich al bijna zevenhonderd personen, die allemaal kampen met langdurige gevolgen van een corona-infectie.
‘Long covid’ – door de Gezondheidsraad onlangs omgedoopt tot ‘post-covid syndroom’ – is een waaier van ernstige klachten. Van chronische vermoeidheid, verminderde concentratie, vergeetachtigheid en hoofdpijn tot oorsuizen, duizeligheid, hartkloppingen en – wellicht als gevolg van dit alles - depressies.
Ik doe eigenlijk alles half en ik moet veel aan collegas overlaten. Maar als ik er niet ben, zit mijn klas thuis
‘Ik kan nauwelijks meer goed uit mijn woorden komen’, zegt een van de melders. ‘Ik raak de draad kwijt van mijn eigen verhaal’ en ‘Ik ben constant aan het stotteren’, vullen twee anderen aan. Een boek lezen gaat vaak niet meer, omdat de betrokkenen de draad van het verhaal kwijt raken. En een boek in een andere taal lezen is sowieso kansloos, zegt een ander. ‘Engels lijkt plotseling op Chinees’.
Overprikkeld
Veel van de mensen die lijden aan het post-covid syndroom zijn heel snel overprikkeld. ‘Bij iets teveel prikkels komt er niets meer bij me binnen. Ik ga dan op ‘uit’, zoals ik het noem.’ Ook zijn veel mensen die lijden aan het post-covid syndroom heel snel vermoeid. ‘Ik kan maar één activiteit per dag aan’, zegt een van de melders.
Een ander heeft een elektrische fiets moeten kopen. ‘Op een normale fiets kan ik zelfs korte stukjes niet meer aan. Ik rijd als een slak.’ ‘Ik ben van fulltime werken met enorm veel energie teruggegaan naar een bed en een rolstoel’, zegt een ander. ‘Ik verwacht niet ooit nog honderd procent te herstellen.’
Schuldgevoel
Naast frustratie en verdriet levert long covid vaak schuldgevoel op. ‘Ik wíl zo graag. Maar het lukt niet. Maar ondertussen moeten mijn collega’s het werk overnemen, en vervangers zijn er niet.’ Sommige melders proberen daarom op hun tandvlees mee te blijven draaien op school. ‘Ik doe eigenlijk alles half en ik moet veel aan collega’s overlaten. Maar als ik er niet ben, zit mijn klas thuis.’
Doordat ik terugging naar 70 procent van mijn salaris leun ik financieel erg op mijn partner. Nóg meer kosten kan ik me eigenlijk niet veroorloven
Veel van de melders zijn echter niet voldoende hersteld om het weer aan het werk te gaan. Zij zitten thuis, en vallen na het eerste ziektejaar terug tot 70 procent van hun salaris. Terwijl aan de andere kant de kosten oplopen, want ziek zijn is duur. ‘Het eigen risico van de zorgverzekering is er al helemaal doorheen gejaagd – een paar honderd euro’.
Ook geven de slachtoffers van long covid vaak veel geld uit aan behandelingen die niet of onvolledig worden vergoed, zoals fysiotherapie en ergotherapie. ‘Met 70 procent van mijn salaris leun ik financieel al erg op mijn partner’, zegt een van de betrokkenen. ‘Ik kan me die extra kosten eigenlijk niet meer veroorloven.’
Zorgcircus
Degenen die aan het begin van de eerste corona-golf besmet zijn geraakt en daardoor niet meer kunnen werken, zijn inmiddels bijna twee jaar ziek. Zij naderen nu de keuring voor de arbeidsongeschiktheid. ‘Het hele zorgcircus komt nu in volle actie. Iets dat ik zó graag niet had gehoopt, niet had gewild.’
Een ander: ‘De hele UWV-procedure geeft me enorme stress.’ ‘Je krijgt met allerlei mensen en instanties te maken, en ik moet gaan onderzoeken of een andere baan, buiten het onderwijs, iets voor me is. Maar daar staat mijn hoofd helemaal niet naar. Ik heb eigenlijk al mijn energie nodig om me op mijn herstel te richten. Ik word zo verdrietig van deze situatie.’
Ziektejaar
Voor de mensen die inmiddels bijna twee jaar ziek zijn zou, in overleg met de werkgever, een derde ziektejaar moeten worden ingesteld, vindt AOb-voorzitter Tamar van Gelder. “Over long covid is nog te weinig bekend: niemand weet op welke termijn je kunt verwachten dat mensen weer helemaal beter zijn. Geef degenen die het nodig hebben een extra jaar, zodat ze nog alles op alles kunnen zetten om te herstellen en te re-integreren. En werkgevers moeten hier zo nodig voor gecompenseerd worden.”
Uitkering
Dat re-integreren is voor mensen met een tijdelijk contract vaak helaas geen optie. ‘Ik was net pas begonnen het in onderwijs. Mijn tijdelijke contract is niet verlengd. Ik krijg nu een uitkering.’ Een ander: ‘Mijn tijdelijke contract liep af en door mijn ziekte kreeg ik geen vast contract. Ik zit dus zonder baan’. En : ‘Ik raakte besmet als LIO-stagiair en zit sindsdien anderhalf jaar thuis. Met veel klachten, zonder diploma en zonder baan.’
Oudere melders, bij wie het pensioen al in zicht is, kiezen soms de vlucht naar voren. ‘Ik heb door de stress besloten vervroegd met keuzepensioen te gaan. Ik kan het traject van re-integratie en keuringen niet aan.’
Veel mensen in het onderwijs voelen zich voor de leeuwen gegooid
Opvallend is dat meer dan de helft van de melders (64 procent) denkt de corona-besmetting op school te hebben opgelopen. En nog eens 24 procent aarzelt daarover. ‘Ouders namen het niet zo nauw met de regels en stuurden hoestende kinderen gewoon naar school’. En: ‘Ik ben 100 procent zeker besmet geraakt op school. Een leerling niesde vol in mijn gezicht en die was kort daarna positief - als eerste in mijn omgeving.’
Veel melders voelen zich voor de leeuwen geworpen. ‘De minister heeft talloze keren in de media laten weten dat er nauwelijks risico’s waren. Hij heeft de hele beroepsgroep bewust risico laten lopen.’ En : ‘Ik ben eigenlijk bijzonder boos. We hebben al die tijd als schietschijf gefungeerd.’
Compensatie
De regering moet een compensatieregeling instellen voor onderwijswerknemers die lijden aan long covid, vindt AOb-voorzitter Van Gelder. “Veel mensen in het onderwijs voelen zich voor de leeuwen gegooid. Aan het begin van de epidemie werd gezegd dat kinderen het virus niet zouden kunnen overdragen aan volwassenen. Dat bleek onjuist. En toen er vaccins waren, hebben wij er als AOb op aangedrongen om leraren met voorrang te vaccineren. Maar dat is niet gebeurd. En nu dreigen mensen arbeidsongeschikt te worden. Een financiële compensatie is het enige dat de regering nu nog kan doen. Doe dat dan ook."
Uitjes
Dit soort maatregelen is nodig en welkom. Maar de slachtoffers van long covid hebben vooral ook behoefte aan erkenning. ‘Mensen zien niks aan me, maar ik kan niet meer werken of sporten. Uitjes in het weekend zijn er niet meer bij, zelfs mijn huis schoonmaken is een opgave. Mensen snappen gewoon niet wat een impact long covid op je leven heeft. Als dáár wat meer begrip voor komt, zou dat al heel fijn zijn.'
Veelgestelde vragen over long covid, ziekte, je salaris en arbeidsongeschiktheid
Wat doet long covid met je? Brenda Kap: "Ik weet niet of ik ooit weer fatsoenlijk voor mijn kleuterklas kan staan"
Wat doet long covid met je? Ellie Tonen: "Zelfs twee uurtjes op school lukt niet meer"
Wat doet long covid met je? Arie van den Berg: "Terug in de klas moest ik na één ochtend al drie uur slapen"
