Amsterdam: 'Bonus voor lesgeven op achterstandsscholen'

Tekst Rob Voorwinden - redactie het onderwijsblad - 27 januari 2020 - 4 Minuten om te lezen

Beeld: Typetank

‘Door het lerarentekort krijgt een hele generatie kinderen niet het onderwijs dat ze verdient’, schrijft een kernteam van Amsterdamse schoolbesturen en schoolleiders, de gemeente Amsterdam, het ministerie van Onderwijs en de Onderwijsinspectie. En de lerarentekorten slaan het hardste toe op scholen met kinderen met onderwijsachterstanden. ‘De tekorten zijn dus het grootst bij leerlingen voor wie het onderwijs het meest belangrijk is.’

Werven

Het Amsterdamse plan heeft drie hoofdlijnen om de tekorten te bestrijden. Allereerst moet de instroom van nieuwe leraren en het behoud van de zittende leraren worden bevorderd. Daartoe zouden álle Amsterdamse leerkrachten in het primair onderwijs een salarisbonus van vijf procent moeten krijgen, die kan oplopen tot tien procent op achterstandsscholen. “Ik weet dat dit gevoelig ligt”, zegt Arnold Jonk, bestuurder van Stichting tussen IJ en Amstel en woordvoerder van het kernteam. “Maar nood breekt wet. Laten we kijken wat het oplevert – het zou toch raar zijn als het niks oplevert.”

Staij-bestuurder Arnold Jonk over een bonus: 'Nood breekt wet. '

Om meer nieuwe leraren te werven wordt er verder gedacht aan het bevorderen van de zij-instroom en aan het bieden van huisvesting voor docenten.

Achterstandsscholen

In de tweede plaats moeten er maatregelen worden genomen om de lerarentekorten eerlijker te verdelen over scholen door de hele stad. Jonk: “De tekorten op achterstandsscholen zijn drie keer zo hoog als de tekorten op andere scholen. Ieder bestuur in Amsterdam heeft nu beloofd een bijdrage te leveren om de schaarse leraren beter over de verschillende scholen te verdelen.”

Tot slot hebben individuele scholen volgens het kernteam meer regelruimte nodig. “We willen bijvoorbeeld niet in de hele stad een vierdaagse schoolweek invoeren”, zegt Jonk. “Dat doet geen recht aan de verschillen tussen scholen.” Volgens hem moet elk team op elke school de ruimte krijgen om eigen keuzes te maken. “Op de ene school wordt misschien gekozen voor grotere groepen, op de andere school voor minder lesuren en op weer een andere school voor onbevoegden voor de klas.”

Ruimte

Als de keuzes van de schoolteams door de mr worden goedgekeurd, zouden scholen de ruimte moeten krijgen om hun plannen uit te voeren - waarbij ze niet te sterk worden beperkt door wet- en regelgeving. Jonk: “De overheid en de Onderwijsinspectie moeten het vertrouwen hebben dat scholen het beste doen voor de leerlingen."

Jonk waarschuwt dat de samenhang van de drie hoofdlijnen van het Amsterdamse plan heel belangrijk is. “We kunnen bijvoorbeeld niet van leerkrachten vragen om hun onderwijs anders in te richten als we tegelijk niet alles doen om leerkrachten te behouden en nieuwe leerkrachten te werven. Anders is het dweilen met de kraan open.”

Rotterdam en Den Haag

Ook Rotterdam en Den Haag hebben samen een tiental maatregelen opgesteld om de lerarentekorten in deze steden te bestrijden. Van het beter begeleiden van starters en van zij-instromers tot het verder scholen van onderwijsassistenten en lerarenondersteuners en het inzetten van pabo-studenten en tenslotte het inzetten van onbevoegden. “Daar hopen we nooit te komen”, zegt bestuurder Ewald van Vliet uit Den Haag, “maar we kunnen het niet uitsluiten.”

Ook zouden scholen zich kunnen beperken tot het – al dan niet tijdelijk – aanbieden van een kerncurriculum, waarbij allerlei extra activiteiten sneuvelen – zoals het organiseren van de avondvierdaagse.

Verborgen vacatures

De plannen voor Rotterdam en Den Haag zijn nog onder voorbehoud: ze worden nog besproken met het werkveld. Opvallend is overigens dat bij het opstellen van de plannen in deze steden ook de ‘verborgen vacatures’ in kaart zijn gebracht. Dat zijn vacatures die op dit moment op een creatieve manier worden opgevuld door ib'ers, rt'ers en directeuren die voor de klas staan en door bijvoorbeeld groepen samen te voegen. “Vacatues die op een niet-wenselijke manier worden opgevuld”, zegt Fred Voncken, voorzitter van het Haags kernteam. Daarbij bleek dat het aantal verborgen vacatures veel groter is dan gedacht. “Elke dag zijn er in Den Haag meer dan achtduizend leerlingen aan wie met kunstrepen onderwijs moet worden gegeven”, zegt Voncken.

Elke dag zijn er in Den Haag meer dan achtduizend leerlingen aan wie met kunstrepen onderwijs moet worden gegeven

Minister Slob liet als reactie weten dat hij negen miljoen euro gaat vrijmaken voor het bevorderen van de zij-instroom. Verder is hij bereid om te kijken of scholen mogen afwijken van bestaande wet- en regelgeving.

Rampmaatregelen

AOb-voorzitter Eugenie Stolk hoopt dat het kabinet nu toch echt gaat investeren in het onderwijs. "Dit zijn bijna geen noodmaatregelen meer, maar rampmaatregelen. Het water staat de grote steden tot aan de lippen. Dat is een treurige conclusie voor al die kinderen die recht hebben op echt goed onderwijs", aldus Stolk.

AOb-voorzitter Eugenie Stolk: 'Dit zijn bijna geen noodmaatregelen meer, maar rampmaatregelen'

Onbevoegden voor de klas, grotere klassen, meer betalen in de grotere steden. "Het kabinet moet echt investeren, want dit zijn geen goede oplossingen. Ook in Schiedam, Diemen en Voorburg is er een lerarentekort."