Achterstandsleerlingen en meisjes beter af zonder eindexamen

Tekst Webredactie - Rob Voorwinden - 9 juli 2020 - 6 Minuten om te lezen

Beeld: Pixabay

In de publicatie Effect schrappen centraal examen zonder aanvullende maatregelen berekent het Centraal Planbureau wat de gevolgen zijn als, zoals dit jaar, het centrale examen komt te vervallen. Op basis van de cijfers van vorig jaar blijkt dat zonder centraal examen bijna zevenduizend leerlingen wel geslaagd zouden zijn. Aan de andere kant zouden bijna achtduizend leerlingen zonder dat examen juist zijn gezakt.

Op veel scholen zijn dit jaar dan bijna alle leerlingen geslaagd

Het vervallen van het centraal examen pakt nadelig uit voor jongens, leerlingen zonder migratieachtergrond en leerlingen met hoogopgeleide ouders. Zij gebruiken het examen om hun scores te verhogen. Meisjes, leerlingen met een migratieachtergrond en leerlingen met laag- en middelbaar opgeleide ouders hebben juist vaker baat bij het niet meetellen van het centraal examen: voor hen vormt het examen een drempel.

Beide effecten doen zich dit jaar niet voor omdat er, door de coronacrisis, allerlei aanvullende maatregelen zijn genomen. Zo kregen de leerlingen extra herkansingsmogelijkheden bij hun schoolexamens. Op veel scholen zijn dit jaar dan ook bijna alle leerlingen geslaagd, melden regionale kranten.

Groningen

In Groningen en Drenthe zijn nog nooit zoveel leerlingen voor hun middelbare school geslaagd als dit jaar, meldt het Dagblad van het Noorden. Deze krant houdt het aantal geslaagden al tien jaar bij, en deze hoge cijfers zijn nog nooit eerder voorgekomen. In Groningen slaagt dit jaar ruim 98 procent van alle leerlingen, vorig jaar was dat 90 procent. In Drenthe slaagt dit jaar bijna 99 procent, tegen 92 procent vorig jaar.

Soepel

De scholen verklaren in het Dagblad van het Noorden dat de leerlingen zeker niet te soepel zijn beoordeeld. Wel worden enkele landelijke richtlijnen ‘soepel’ genoemd. Zo kan een cijfer als 5,45 soms worden afgerond naar een 5,5 en dus een 6. ‘Dan heeft een leerling minder compensatie nodig’, zegt Harrie Klomp van scholengemeenschap Vincent van Gogh in Assen. ‘Ook mochten leerlingen in plaats van één vak nu twee vakken herkansen.’
Matthias Kooistra van het Esdal College Emmen heeft een andere verklaring. ‘Dat er meer geslaagden zijn, kan komen doordat leerlingen minder stress hadden. Een centraal schriftelijk in een grote gymzaal is spannend.’

Coronadiploma

De scholen ageren fel tegen mensen die spreken van een ‘coronadiploma’, dat minder waard zou zijn dan een regulier diploma. ‘Dat doet onrecht aan leerlingen en docenten', zegt Klomp. 'Ze moesten de afgelopen maanden in bijzonder moeilijke omstandigheden werken.'

Noord-Holland

In de provincie Noord-Holland waren bijna alle 163 eindexamenkandidaten op OSG De Hogeberg in Den Burg begin juni al geslaagd, meldt het Noordhollands Dagblad. Ook rector Corrie Eriks wil niet spreken van een 'coronadiploma'. ‘De algemene lijn is dat de schoolexamencijfers niet meer dan een halve punt mogen afwijken van die van vorig schooljaar’, zo verklaart de rector in de krant. ‘Bij vrijwel alle vakken zitten we binnen die marge, en regelmatig ook strenger dan vorig jaar.‘

Ik denk dat de leerlingen dit jaar hun diploma meer hebben verdiend dan ooit tevoren

In het Noord-Brabantse Oss is sprake van een ‘unicum’, meldt het Algemeen Dagblad. Daar haalden alle vmbo’ers op alle scholen hun diploma. ‘Dat één Osse school een slagingspercentage van 100 noteert, komt wel vaker voor. Maar dat alle vmbo’ers op alle scholen in de stad slagen, is uniek’, aldus de krant. Ook op de havo en het vwo in Oss slagen dit jaar significant meer leerlingen dan anders.

Gematst

De leerlingen zijn niet ‘gematst’, verklaren de scholen in de krant. ’Ik denk dat de leerlingen het dit jaar meer hebben verdiend dan ooit te voren’, zegt Ilja Arts van Het Hooghuis Zuid-West. ‘Ze hebben in de laatste fase van hun schooltijd extreem veel zelfstandigheid moeten tonen. De laatste schoolexamens vielen zelfs midden in de lockdown en waren dus extra spannend. Op dat moment had iedereen in deze regio ook wel een zieke in de familie. Dat heeft meer voor hun ontwikkeling gedaan dan een examen ooit zou kunnen doen.’

Resultaatverbetertoets

‘Ergens snap ik best dat mensen denken dat we het de leerlingen makkelijker hebben gemaakt’, zegt Ad van Kemenade van het Udens College in de krant. Hier slaagden alle vmbo’ers en 99 procent van de havisten en vwo’ers. ‘En in zekere zin zijn ze ook op maat bediend met die resultaatverbetertoets. Maar het was pas echt oneerlijk geweest als we die niet hadden ingevoerd. Dan worden leerlingen namelijk de dupe van corona, dan geef je ze geen kans meer om hun score recht te trekken.’

Frustrerend

‘Het was een frustrerend laatste jaar voor veel leerlingen, zegt Hans Manders van gymnasium Bernrode, waar 98 procent van de leerlingen het diploma haalde. ‘Zonder gala, zonder eindfeest, zonder laatste schooldag. Laten we deze groep alsjeblieft niet achtervolgen met een begrip als ‘coronadiploma'. Ze hebben er even hard voor gewerkt als leerlingen uit andere jaren. Ze zijn net zo goed klaar voor de volgende stap.’

Twente

In Twente zijn alle 94 eindexamenkandidaten van Twents Carmel College in Losser dit jaar in één keer geslaagd, meldt de De Twentsche Courant / Tubantia. Niemand hoefde op herexamen, één leerling deed het toch, om een beter cijfer op zijn eindlijst te krijgen. ‘Het is gewoon een heel goede groep geweest, waar we in het begin van het jaar al hoge verwachtingen van hadden’, zegt directeur Ellen Vos over de examenklas vmbo TGL. ‘Verreweg de meesten zijn ook met een extra vak geslaagd. Dat geeft meer keuzemogelijkheden in profielen op het mbo.’

Het centraal schriftelijk examen heeft een hoge stressfactor. Het schoolexamen geeft rust

De krant De Gelderlander meldt dat ook de middelbare scholen in Arnhem en omgeving dit jaar mooie slagingscijfers hebben. ‘We leveren met de schoolonderzoeken meer maatwerk’, verklaart een woordvoerder van een van de scholen. ‘En er was, in vergelijking met de normale examenperiode, wat minder tijdsdruk, hectiek en stress.’

Zeeland

In Zeeland haalden bijna alle middelbare scholieren hun diploma, zo meldt het Algemeen Dagblad. Van de 3877 examenkandidaten in de provincie zijn er in dit coronaschooljaar slechts vijfentwintig gezakt. Toch hebben de leerlingen ook hier hun diploma zeker niet cadeau gekregen, zegt Floor van Lamoen, afdelingsleider havo/vwo van het Ostrea Lyceum in Goes in de krant. 'Het centraal schriftelijk examen heeft een hoge stressfactor: daar zakt elk jaar twee tot vier procent van de leerlingen op. Met het schoolexamen wisten leerlingen dit jaar precies waar ze aan toe waren. Dat gaf rust.’

Pittig

Het diploma van 2020 is dus zeker niet minder waard dan een diploma uit andere jaren. Van Lamoen: ‘Een deel van de stof is niet getoetst, omdat het niet in de schoolexamens zat. Dat is een nadeel. Aan de andere kant hebben deze leerlingen in hele vreemde en pittige omstandigheden hun schooltijd moeten afronden. Dat is juist weer heel knap. Ze gaan straks allemaal naar het mbo, hbo of de universiteit en daar halen ze een gewoon diploma. En dan heeft niemand het meer over 2020.’