Aantal eerstejaars in hoger onderwijs daalt sterk
Zowel de hogescholen als de universiteiten tellen voor het tweede jaar op rij veel minder eerstejaars studenten. Dit blijkt uit de nieuwste cijfers. Alleen het aantal internationale en associate degree-studenten is weer gegroeid.
Beeld: Pixabay
In voorgaande jaren steeg het aantal eerstejaars hbo-studenten telkens, met een flinke piek in het coronajaar 2020. Vorig jaar zakte de instroom terug naar het niveau van vóór de coronacrisis en nu gaat er opnieuw 5,5 procent vanaf. De teller staat voorlopig op 107.559 nieuwe studenten, meldt de Vereniging Hogescholen.
In het hbo valt de daling mee bij de ‘tekortsectoren’ techniek (-2,5 procent) en onderwijs (-3,7 procent). De opleidingen in de gezondheidszorg daarentegen telden maar liefst 12,5 procent minder nieuwe bachelorstudenten.
De Vereniging Hogescholen geeft geen reden voor de terugloop. In vergelijking met 2021 gingen er 5,5 procent minder havisten naar het hbo en 9 procent minder mbo’ers. Alleen de instroom vanuit het vwo groeide licht met 1,1 procent.
Er gaan vooral minder mbo'ers naar het hbo
De internationale instroom in het hbo is wel gestegen, vooral door eerstejaars studenten buiten Europa. De tweejarige Ad-opleidingen (associate degree) zitten ook nog altijd in de lift. Daar steeg de instroom dit jaar met 9,2 procent. Steeds meer hogescholen bieden deze deeltijdopleiding aan.
Universiteiten
De universiteiten zien ook een forse daling. Aan de universitaire bacheloropleidingen startten 60.000 studenten. Dat zijn er 3.000 minder dan vorig jaar en ruim 5.000 minder dan het coronapiekjaar 2020.
Ook hier is het aantal internationale studenten wel weer gegroeid al is dat niet zo fors als voorheen. De daling van het aantal eerstejaars ligt vooral aan de vwo’ers. Meestal gaat zo’n 70 à 75 procent van hen direct na het eindexamen naar de universiteit. Dit jaar is dat 66,7 procent.
Een deel van de vwo’ers neemt vermoedelijk een tussenjaar. Een van de redenen is misschien dat studenten vanaf september 2023 weer een basisbeurs krijgen en dit jaar nog niet. Een jaar later studeren betekent een jaar langer basisbeurs.
Het omgekeerde patroon was acht jaar eerder zichtbaar, omdat de basisbeurs zou verdwijnen in september 2015. Na het eindexamen in schooljaar 2013/14 ging ruim tachtig procent van de vwo’ers direct door naar de universiteit.
Ook na hun bachelor nemen studenten vaker een tussenjaar, is het vermoeden, want de masteropleidingen tellen iets minder inschrijvingen: het zijn er 124 duizend, tegen 128 duizend vorig jaar.
Kleine talenstudies
Kleine talenstudies blijven het moeilijk hebben. In Nijmegen lijkt de opleiding Nederlands weer te groeien, al gaat het nog steeds om kleine aantallen, maar de opleiding Duits trekt bijvoorbeeld slechts zes eerstejaars studenten. “Dat is echt een drama”, zei rector Han van Krieken van de Radboud Universiteit Nijmegen in een online bijeenkomst voor journalisten. “Ik maak me daar grote zorgen over. We zitten hier een paar kilometer van de Duitse grens.”
Tussen de sectoren zijn er wel verschillen. De enige sector die flink groeit, is ‘natuur’, met opleidingen als biologie, scheikunde en natuurkunde, maar ook ict en wiskunde. Deze opleidingen tellen inmiddels 40 duizend inschrijvingen (inclusief de ouderejaars). Dat is een verdubbeling ten opzichte van 2011.
Verder doen de sectoroverstijgende studies het goed. Dat zijn gemengde opleidingen, zoals de Amsterdamse bachelor ‘politics, psychology, law & economics’, waar kroonprinses Amalia voor heeft gekozen. De andere sectoren blijven ongeveer gelijk of gaan achteruit.
De verwachting is wel dat de studentenaantallen de komende jaren weer verder zullen stijgen
“De verwachting is wel dat de studentenaantallen de komende jaren weer verder zullen stijgen”, zegt voorzitter Pieter Duisenberg van koepelvereniging UNL. De universiteiten en hogescholen praten met de minister over de toekomst.
De tellingen zijn nog niet definitief. De officiële cijfers komen meestal in februari en kunnen door allerlei correcties enigszins afwijken van de cijfers die de universiteiten en hogescholen vandaag presenteren.
Lees ook: Snelle groei zorgt voor stress in hbo of Hbo'ers vaker tevreden dan wo'ers over medezeggenschap.
